·
Yosh davri: 0 yoshdan 5 yoshgacha
Umumiy tavsif:
Angliyada maktabgacha ta’lim tizimi “Early Years Foundation Stage (EYFS)” deb nomlanadi. Bu davlat tomonidan belgilangan milliy dastur bo‘lib, 0 yoshdan 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarning ta’lim va tarbiyasini tartibga soladi. Tizim bolalarning sog‘lom, xavfsiz va har tomonlama rivojlanishini ta’minlashga yo‘naltirilgan.
Ushbu bosqich 5 yoshga to‘lgan bolalar rasmiy maktab (primary school)ga o‘tgunga qadar davom etadi. EYFS davlat, xususiy va nodavlat muassasalar uchun yagona standart hisoblanadi.
EYFS’ning asosiy sohalari:
1. Asosiy rivojlanish sohalari:
- Shaxsiy, ijtimoiy va emotsional rivojlanish
- Jismoniy rivojlanish
- Aloqa va til (Communication and Language)
2. O‘rganish va rivojlanishni qo‘llab-quvvatlovchi qo‘shimcha sohalar:
- Savodxonlik (Literacy)
- Matematika
- Dunyo haqidagi tushunchalar (Understanding the World)
- Ifodali san’at va dizayn (Expressive Arts and Design)
O‘quv muhiti va metodlar:
- O‘yin orqali o‘rganish: EYFSda o‘yin — o‘rganishning asosiy shaklidir. O‘yinlar bolalarga ijtimoiy aloqalarni o‘rnatish, muammolarni hal qilish, ijod qilish va hayotiy ko‘nikmalarni shakllantirish imkonini beradi.
- Kuzatuv va baholash: pedagoglar har bir bolaning rivojlanishini muntazam kuzatib boradilar va individual o‘sish jarayonini baholaydilar.
- Moslashtirilgan ta’lim: har bir bola o‘zining rivojlanish sur’ati va ehtiyojlariga ko‘ra rag‘batlantiriladi.
Kunlik tartib va faoliyatlar:
- Ijtimoiy ko‘nikmalarni rivojlantirish: jamoaviy o‘yinlar, suhbatlar, ertak aytish va teatr sahnalari orqali amalga oshiriladi.
- Jismoniy faoliyat: harakatli o‘yinlar, sport mashg‘ulotlari, maydonchada harakatlanish orqali bolalarning koordinatsiyasi va harakat malakalari shakllanadi.
- Ijodiy mashg‘ulotlar: chizish, bo‘yash, qo‘l mehnati, raqs va musiqa orqali bolalarning hissiy ifodasi va fantaziyasi rivojlantiriladi.
- Savodxonlik va matematika asoslari: harflar, tovushlar, hikoya tuzish, sonlarni sanash va oddiy amallar orqali tayyorgarlik beriladi.
Ta’lim muassasalari:
- Nurseries (0–5 yosh): to‘liq yoki yarim kunlik xizmat ko‘rsatadi.
- Preschools / Playgroups (2–5 yosh): qisqa muddatli mashg‘ulotlarga yo‘naltirilgan.
- Reception (4–5 yosh): boshlang‘ich maktabning birinchi bosqichi hisoblanadi, maktabgacha ta’limning yakuniy davri sifatida qaraladi.
Davlat yordami:
- 3 va 4 yoshli bolalar uchun haftasiga 15–30 soat bepul maktabgacha ta’lim olish huquqi mavjud.
- Kam ta’minlangan oilalar uchun qo‘shimcha imtiyozlar va subsidiyalar beriladi.