Yosh davri: 3 yoshdan 6 yoshgacha bo‘lgan bolalar
Umumiy tavsif:
Germaniyada maktabgacha ta’lim muassasalari odatda “Kindergarten” deb ataladi. Bu tizim bolalarning maktabga tayyorlanishidan oldin asosiy ijtimoiy, emosional, jismoniy va kognitiv ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi. Maktabgacha ta’lim Germaniyada majburiy bo‘lmasa-da, aksariyat ota-onalar o‘z farzandlarini bolalar bog‘chasiga yuboradilar, chunki bu davr bolaning keyingi bosqichdagi ta’limi va hayotiy ko‘nikmalari uchun muhim poydevor hisoblanadi.
Asosiy maqsad va yo‘nalishlar:
- Ijtimoiy ko‘nikmalar: bolalar o‘zaro munosabatlar, guruhda ishlash, navbat kutish, o‘z fikrini ifoda etish, boshqalarni eshitish kabi ko‘nikmalarni rivojlantiradilar.
- Emosional rivojlanish: mustaqil qaror qabul qilish, his-tuyg‘ularni ifoda etish va boshqarish, o‘zini va boshqalarni tushunish qobiliyatlari shakllantiriladi.
- Kognitiv (aqliy) rivojlanish: asosiy tushunchalar (ranglar, shakllar, sonlar, vaqt tushunchasi), mantiqiy fikrlash va kuzatuvchanlik kabi aqliy faoliyatlar rivojlantiriladi.
- Til va nutq rivoji: bolalar nemis tilida to‘g‘ri va ravon gapirishga o‘rgatiladi, bu esa ularning maktabdagi savodxonlik ko‘nikmalariga tayyorgarligini kuchaytiradi.
- Mustaqillik: bolalar kundalik hayotda o‘zini o‘zi boshqarish, kiyinish, ovqatlanish, gigiyena qoidalariga rioya qilish kabi oddiy, lekin muhim hayotiy ko‘nikmalarni egallaydilar.
Kunlik faoliyatlar:
- Erkin va boshqaruvli o‘yinlar: o‘yinlar orqali o‘rganish asosiy tamoyil bo‘lib, ular orqali bolalar yangi bilimlarni o‘zlashtiradilar.
- San’at va ijodiy faoliyatlar: rasm chizish, bo‘yash, qo‘l mehnati, qo‘shiq aytish va raqs qilish orqali bolalarning ijodiy salohiyati rivojlanadi.
- Tashqi muhitdagi faoliyatlar: ochiq havoda sayr qilish, bog‘dorchilik bilan shug‘ullanish, tabiatni o‘rganish orqali ekologik tarbiya beriladi.
- Tartib va rejaga asoslangan mashg‘ulotlar: har kuni belgilanadigan jadval asosida ovqatlanish, mashg‘ulot, o‘yin va dam olish vaqtlarini o‘z ichiga oladi.
Metodik yondashuvlar:
- Montessori metodikasi: mustaqil o‘rganish va tanlov erkinligiga asoslangan o‘quv muhiti yaratiladi.
- Waldorf pedagogikasi: san’at va tasavvurga tayanadigan, ruhiy-axloqiy rivojlanishni ko‘zlovchi metod.
- Reggio Emilia yondashuvi: bola faol ishtirokchi, sinf esa “uchinchi o‘qituvchi” rolida bo‘lgan metodik yondashuv.
Maktabga tayyorlov (Vorschule):
6 yoshga yaqinlashgan bolalar uchun maxsus “Vorschule” (maktabga tayyorlov) dasturlari mavjud. Bu dasturlar bolalarning savodxonlik, yozish, o‘qish, oddiy matematik amallar, muomala ko‘nikmalari va mustaqil fikrlashga tayyorlanishini ta’minlaydi.